Aantekeningen maken bij het lezen van wetenschappelijke artikelen

Wanneer je een wetenschappelijk artikel leest, kan het lastig zijn om je op de boodschap te concentreren. Als gevolg hiervan kan het moeilijk zijn om essentiële details of zelfs de algemene boodschap te onthouden. Of je herinnert je misschien een interessant feit, maar weet niet meer waar je het hebt gelezen. Dit gebeurt vooral wanneer je de artikelen van voor tot achter leest zonder aantekeningen te maken. Hier wat tips over hoe je de artikelen kunt lezen en interpreteren, en hoe je goede aantekeningen kunt maken zodat je belangrijke gegevens gemakkelijk kunt terugvinden.

Bij het lezen van wetenschappelijke artikelen kan je het beste specifieke vragen stellen over elk artikel en de antwoorden opschrijven zodat je ze terug kunt vinden. Deze notities moeten op een logische plaats worden opgeslagen, bijvoorbeeld samen met de referentie in je referentie management programma of in een notitieblok app. De vragen helpen je bij het lezen, en het opslaan van de aantekeningen maakt het gemakkelijk om alles terug te vinden.

Wetenschappelijke artikelen lezen

De meeste artikelen bevatten de volgende secties: abstract, inleiding, methoden, resultaten, discussie/conclusies en referenties. Probeer het artikel niet in één keer van titel tot referenties te lezen, maar begin bij de inleiding om eerst de ‘big picture’ te snappen. Scan vervolgens de rest van het artikel door je te concentreren op de kopjes en subkopjes en naar de figuren en tabellen te kijken. Wat denk je dat ze hebben gevonden? Zoek termen en methoden op die je niet kent, zodat je zeker weet dat je de boodschap zult begrijpen.

Lees nu het artikel opnieuw en stel jezelf de volgende vragen

Bron Horen de auteurs bij een gerenommeerd onderzoeksinstituut of werken ze voor een bedrijf of instituut met een specifieke agenda? Maken de onderzoekers belangenverstrengeling bekend (dit gedeelte staat meestal onder de discussie)? Wordt het onderzoek gepubliceerd in een gerenommeerd peer-reviewed tijdschrift of in een tijdschrift zonder peer-review (zie mijn blog over nep-wetenschappelijke tijdschriften)?

Probleem Lees de inleiding. Welk probleem probeert het hele onderzoeksveld op te lossen? En wat is het doel van deze specifieke studie?

Methoden Bestudeer de methoden. Wat is er gedaan? Welke technieken zijn gebruikt? Wat is gemeten?

Resultaten Bekijk de figuren en tabellen in het resultatengedeelte. Wat zijn de belangrijkste resultaten?

Ben je het ermee eens? Ben je het eens met hun beschrijving en interpretatie van de resultaten?

Conclusies Lees de discussie en conclusies. Wat zijn hun belangrijkste conclusies? Ondersteunen hun gegevens hun conclusies? Hebben ze hun onderzoeksvraag (zie de inleiding) beantwoord?

Beperkingen Welke beperkingen van hun studie noemen ze in de discussie? Welke beperkingen en valkuilen heb jij opgemerkt?

Opmerkingen Noteer elk opmerkelijk inzicht dat je tegenkomt. Wat is er eigenlijk nieuw?

Abstract Lees het abstract. Geeft het de gegevens en conclusies correct weer?

Kritiek Heeft iemand een brief aan de editor geschreven met commentaar op het onderzoek? Zo ja, lees dan alle opmerkingen en antwoorden. Wat is hun punt? Heeft iemand anders kritiek op dit artikel?

Relevantie Hoe is dit onderzoek relevant voor jouw onderzoek?

Trefwoorden Wat zijn voor jou relevante trefwoorden? Dit kan bijvoorbeeld zijn: een molecuul, route, methode, geanalyseerde populatie, of locatie.

Daarnaast kan je aantekeningen op de PDF plaatsen en de belangrijkste passages markeren, zodat je ze gemakkelijk terug kunt vinden. Mogelijk moet je enkele referenties opzoeken om de achtergrond te begrijpen, de referenties kunnen natuurlijk ook een goede bron zijn om verder te lezen.

Je aantekeningen opslaan

Als je aantekeningen maakt in je referentie management programma (zie mijn blog over het belang van het gebruik van reference management software), importeer dan eerst de referentie (en eventueel de PDF) in je database. Vervolgens voer je trefwoorden in bij het veld ´keyword´ en voer je andere aantekeningen in het daarvoor bestemde veld in (bijvoorbeeld: ´research notes´ in Endnote).

Als je aantekeningen maakt in een notitieblok app (zoals bijvoorbeeld Evernote of Trello), kan je eerst een eenvoudige sjabloon voor je aantekeningen maken aan de hand van de vragen die je wilt beantwoorden. Vermeld in dit geval ook de naam van de eerste auteur, het jaar, en eventueel het label dat de referentie heeft in je referentie management programma.

Succes!